Χημεία Θετικής κατεύθυνσης 2012

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ
ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΘΕΜΑ Α
Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Α1. O τομέας p του περιοδικού πίνακα περιλαμβάνει:
α. 2 ομάδες              β. 4 ομάδες
γ. 6 ομάδες              δ. 10 ομάδες                   Μονάδες 5

Α2. Από τα επόμενα οξέα ισχυρό σε υδατικό διάλυμα είναι το:
α. HNO2
β. ΗClΟ4γ. ΗF
δ. H2S                                                              Μονάδες 5

Α3. Η αντίδραση

CΗ₃CΗ₂CΗCΗ₃  + NaOH →  CΗ₃CΗ=CΗCΗ₃ + NaCl + H₂O

              |

              Cl

α. εφαρμογής του κανόνα του Markovnikov
β. εφαρμογής του κανόνα του Saytzev
γ. αντίδρασης προσθήκης
δ. αντίδρασης υποκατάστασης                    Μονάδες 5

Α4. Η ένωση CH3–C≡C–CH=CH–CH3 έχει:
α. 9σ και 4π δεσμούς
β. 5σ και 2π δεσμούς
γ. 13σ και 3π δεσμούς
δ. 11σ και 5π δεσμούς                              Μονάδες 5

A5. Να διατυπώσετε:
α. την Απαγορευτική Αρχή του Pauli.                (μονάδες 3)
β. τον ορισμό των δεικτών (οξέων-βάσεων).    (μονάδες 2)

ΘΕΜΑ Β
Β1. Δίνονται τα στοιχεία: 7Ν, 8Ο, 11Νa.
α. Ποιο από τα στοιχεία αυτά έχει περισσότερα μονήρη
ηλεκτρόνια στη θεμελιώδη κατάσταση;               (μονάδες 3)
β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο Lewis της  ένωσης NaNO2.
                                                                                          (μονάδες 2)

Β2. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος,
αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Ένα ηλεκτρόνιο σθένους του ατόμου 34Se στη θεμελιώδη κατάσταση μπορεί να βρίσκεται σε
ατομικό τροχιακό με τους εξής κβαντικούς αριθμούς: n=4, ℓ=1, mℓ=0.
β. Οι πρώτες ενέργειες ιοντισμού τεσσάρων διαδοχικών στοιχείων του Περιοδικού Πίνακα (σε kJ/mol), είναι 1314, 1681, 2081, 496 αντίστοιχα. Τα στοιχεία αυτά
μπορεί να είναι τα τρία τελευταία στοιχεία μιας περιόδου και το πρώτο στοιχείο της επόμενης
περιόδου.
γ. Σε υδατικό διάλυμα H2SO4 0,1 M, η [Η3Ο+]=0,2 Μ στους 25ο C.
δ. Σε διάλυμα ασθενούς μονοπρωτικής βάσης Β,
προσθέτουμε στερεό NaOH, χωρίς μεταβολή όγκου.
Ο βαθμός ιοντισμού της βάσης Β θα αυξηθεί.  (μονάδες 4)
Να αιτιολογήσετε όλες τις απαντήσεις σας.   (μονάδες 8)

Β3. Σε τέσσερα δοχεία περιέχεται κάθε μια από τις ενώσεις: βουτανάλη, βουτανόνη, βουτανικό οξύ, 2-βουτανόλη. Αν στηριχτούμε στις διαφορετικές χημικές ιδιότητες των
παραπάνω ενώσεων, πώς μπορούμε να βρούμε ποια ένωση περιέχεται σε κάθε δοχείο; Να γράψετε τα αντιδραστήρια και τις παρατηρήσεις στις οποίες στηριχτήκατε για να κάνετε τη διάκριση (δεν απαιτείται η γραφή χημικών εξισώσεων).                                                          Μονάδες 8

ΘEΜΑ Γ
Γ1. Ένωση Α (C5H10O2) κατά τη θέρμανσή της με NaOH δίνει δύο οργανικές ενώσεις Β και Γ.
Η ένωση Γ, με διάλυμα KMnO4 οξινισμένο με H2SO4, δίνει την οργανική ένωση Δ. Η ένωση Δ με Cl2 και NaOH δίνει τις οργανικές ενώσεις Β και Ε.
Να γραφούν:
α. οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων.    (μονάδες 9)
β. οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε.                                                      (μονάδες 5)

Γ2. Ορισμένη ποσότητα αιθανόλης οξειδώνεται με διάλυμα Κ2Cr2O7 0,1 M οξινισμένου με H2SO4. Από το σύνολο της ποσότητας της αλκοόλης, ένα μέρος μετατρέπεται σε οργανική ένωση Α και όλη η υπόλοιπη ποσότητα μετατρέπεται σε οργανική ένωση Β. Η ένωση Α, κατά την αντίδραση της με αντιδραστήριο Fehling, δίνει 28,6 g ιζήματος. Η ένωση Β απαιτεί για πλήρη εξουδετέρωση
200 mL διαλύματος NaOH 1Μ. Να βρεθεί ο όγκος, σε L, του διαλύματος Κ2Cr2O7 που απαιτήθηκε για την οξείδωση (Ar(Cu)=63,5, Ar(O)=16).                                       Μονάδες 11

ΘΕΜΑ Δ
Διαθέτουμε τα υδατικά διαλύματα:
Διάλυμα Y1: ασθενές μονοπρωτικό οξύ HA 0,1M
Διάλυμα Y2: NaOH 0,1M
Δ1. Αναμειγνύουμε 20 mL διαλύματος Y1 με 10 mL διαλύματος Y2, οπότε προκύπτει διάλυμα Y3 με pH=4. Να υπολογιστεί η σταθερά ιοντισμού Ka του ΗΑ.                                                Μονάδες 5

Δ2. Σε 18 mL διαλύματος Y1 προσθέτουμε 22 mL διαλύματος Y2 και προκύπτει διάλυμα Y4. Να υπολογιστεί το pH του διαλύματος Y4.                                                                        Μονάδες 8

Δ3. Υδατικό διάλυμα ασθενούς μονοπρωτικού οξέος HB όγκου 60 mL (διάλυμα Y5) ογκομετρείται με το διάλυμα Y2. Βρίσκουμε πειραματικά ότι, όταν προσθέσουμε 20 mL διαλύματος Y2 στο διάλυμα Y5, προκύπτει διάλυμα με pH=4, ενώ, όταν προσθέσουμε 50 mL διαλύματος Y2
στο διάλυμα Y5, προκύπτει διάλυμα με pH=5. Να βρεθούν:
α) η σταθερά ιοντισμού Ka του οξέος HB                                                                    (μονάδες 6)
β) το pH στο ισοδύναμο σημείο της πιο πάνω ογκομέτρησης.                                     (μονάδες 6)

Δίνεται ότι:
• Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ=25° C
• Kw=10−14
• Τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές
προσεγγίσεις.